Sharq va G‘arb falsafasi o‘zaro turli jihatlariga ega edi. Sharq falsafasi an’anaviy ravishda falsafani diniy tadqiqot bilan bog‘lab olgan hamda tasavvufiy fikrlar va e'tiqodlar o‘z ichiga olgan falsafa shaklidir. Sharq falsafasi yagona kalit sabablarni qidirish bilan bog‘liq bo‘lib, bu sun’iy asboblar va mantiqiy qarorlar orqali quyidagi izohlar qilingan: "Agar ertaga ham noma’lum bo‘lsa, Bugungi kun ham noma’lum hisoblanadi", "ishonch, qadrlash va samimiylik — oxirgi yomonliklardan emas", "Hayotning maqsadi mumlikatni qayta ishlab chiqarishdir".
G‘arb falsafasi esa, antik Yunon civilizatsiyasi bilan bog‘liq bo‘lib, Aristotel, Socrate, Plato kabi filosoflar ibn sina, al-Farabi, Avicenna kabi Sharq falsafasiga tayangan filosoflar kabi o‘zining innovatsion fikrlariga ega bo‘ldi. G‘arb falsafasi falsafa nazarliq, naturalizm, materializm va pozitivizm kabi falsafa shakllarini rivojlantirgan. G‘arbiy filosoflar fikrlarini to‘g‘ridan-to‘g‘ri hayotga tegishli mukammal bilimga bo‘lgan ixtisoslik va sanaaviy tadqiqotlar asosida keltirdilar.
Sharq va G‘arb falsafasi o‘zaro farqi, ya’ni qq., an’un, burun, haqiqat, hayotning maqsadi, falsafa sababi, tadqiqot usullari, o‘zgarishi va harakati, ijod «mazmun»i va boshqa ko‘nikmalarni ko'rsatadigan ko‘rsatmalar kabi aspektlar deb tariflanadi. Sharq falsafasi fikrlari ko‘plab diniy asboblar orqali asoslanganligi va G‘arb falsafasi esa mol-mulk asosida o‘zgarishlarning talqin qilinishiga qarshi ko'pirqi sodir bo'lishi bilan farq qiladi. Sharq falsafasi tariqasida falsafa ilohiy metodlar bilan yechiladi, shuningdek, Sharq falsafasi erkinligi, insoniylik, va hayotning butunligiga qaratiladi, va zirat tuyg‘ular va ahloqiy masalalar asosida ko‘rsatiladi.
Boshqa bir farq Sharq va G‘arb falsafasi o‘zgarishga ko‘rar hech qadar mukhokamalar paydo qilmaslikdir. Sharq falsafasi fikrlarida avlod avlod davom etgan nazarlariga muvofiq fikrlar ekani, uning tasavvurlar ise "mazmun tartibi" bilan tuzilgan. G‘arb falsafasi esa, muddatlu jadalarda tasdiqlangan va muvaffaqiyatli sabit bo'lishi uchun "asosiy tartib"ga e’tibor qaratdi.
Farqidagi eng muhim jihat bo‘lib, Sharq falsafasi butun dunyo tarixida dunyoviy bilimiy jihatini aniqlashda katta ahamiyatga ega bo‘lgan ko‘nikmalar yaratdi. G‘arb falsafasi esa, ilmiy tadqiqotning metodologik prinsipidir kabi larda mukammal ta’riflandi, chunki G‘arb falsafasi, ko‘z qotishish, yadro yarim-hayoti, tibbiyot va tibbiyotni rivojlantirish, ekologiya, iqtisodiyot, psixologiya, sosial-axloqiy, nafahat bilan bog‘liq ko‘plab sohalar andoza qiluvchi tasavvurni yaratdi.
Keyingi bir muhim jihat Sharq va G‘arb falsafa tarixida mukarram uyg‘onish tizimlari kabi turli anjalarda tasavvurlarga ega bo‘lishdir. Sharq falsafasi boshqa davlatlar bilan bog‘liq bo‘lsa ham, erkin avtonomiyaga oid, o‘z boshqaruvchilik shakllariga katta ahamiyat berdi. Shuningdek, bir nechta Sharq falsafasi nazariyalarida tasdiqlangan ahloqiy qandayligi, adabiyot, san’at va o‘quv tartibi ham katta ahamiyatga ega bo‘lib, aksariyatida dinaryodlar bo‘ylab yozilgan.
Bunday farqlarni ko‘rib, eng yaxshi natijalarni olish uchun Sharq va G‘arb falsafalari bilan mustaqil ravishda tanishib chiqish kerak. Xalqaro tajribali boshqa falsafa shakllari ishlarini o‘rganish va ulardan o‘ziga kerakli narsalarni chiqarib olish muhimdir. Buning uchun, g‘arbiy va sharqiy filosoflarning asosiy falsafaviy ta’rikhlarini, yaratish-tarixlarini o‘rganish, nazariyalarni band qilish va o‘zining omillarini aniqlash faollik ko‘rsatishga yordam beradi.
