Qo’yish orqali saralash – bu ma’lumotlar tahlilidan foydalanib, ularni tezkorroq qidirishni ta’minlashda amalga oshiriladi. Bu usulda ma’lumotlar (yozuvlar, sonlar, matritsalar va boshqa ma’lumotlar) joriy mashqda ko’rinishini olib, ularga bir nechta massivlar tayyorlanadi. Massiv – bu ma’lumotlar toplami.
Massiv elementlarini saralashda hamma narsa chapdan o'nga siljiyiladi. Belgitilgan holatda, massivning tashkil etilish tartibi boshidan oxirigacha yoki oxiridan boshiga almashtirib o'tkaziladi. Ushbu tayyorlangan massivlarni saralashda bir qancha oddiy, ammo kamchiliklarga ega bo'lgan algoritmlardan foydalangan holda bajarish mumkin.
Endilikda saralash jarayonida, “eng yaqin elementlar” ifodasi ko’rsatmalar qiladi. Agarda massiv elementlari o’sish tartibida yozilgan bo’lsa, uni saralash paytida ham shunchaki o’sish tartibida yozish tavsiya etiladi. Bunday holda, “eng yaqin elementlar” – bu bir elementdan beri keyingi elementlar bo’lib, eng yaqinini aniqlash uchun ular saralash natijalarida bizga yordam beradi.
Minimal qiymat – bu massivning eng pastki qiymatidir. Agarda massiv elementlaridagi qiymatlarning hammasi ularning orasida eng kam safarg'a ega bo'lsa, bu element minimal qiymatdir. Masalan, [3, 1, 2, 5, 4] massivining minimal qiymati 1 ga tengdir.
Maksimal qiymat – bu massivning eng yuqori qiymatidir. Agarda massiv elementlaridagi qiymatlarning hammasi ularning orasida eng yuqori safarg'a ega bo'lsa, bu element maksimal qiymatdir. Masalan, [3, 1, 2, 5, 4] massivining maksimal qiymati 5 ga tengdir.
Eng yaqin elementlar orasida joylashgan element – bu massivning qanday tartibda va qanday usullarda saralganligiga qarab o'zgarishi mumkin bo'lgan elementlar orasidagi elementlar. Kirish massiv elementlari ko'paytirishining bir oz varianti ifodalangan holda bitta elementni joylashtirish uchun qo'yilgan joydir. Ko'paytirishning boshqa variantlari ham mavjud.
Masalan, “pivot” elementni aniqlashda, massivning qaysi elementini pivot element qilib olib, undan oldingi elementlar va keyingi elementlarni joylashtirishni tanlash to'g'risidagi quyidagi misolni ko'rib chiqamiz:
Berilgan massiv: [10, 7, 8, 9, 1, 5]
“Pivot” elementni tanlash uchun massivning o'rtasini (masalan, 9) yoki eng bilan eng yuqori qiymatini (masalan, 10) tanlash mumkin. Agar birinchi variantni tanlasangiz, chap tomonidagi elementning yonidagi keyingi element joylashtiriladi. Shu sababli, 9 elementi eng yaqin elementlar orasida joylashadi. Natijada massiv quyidagi ko'rinishga o'zgartiriladi:
[7, 8, 1, 5, 9, 10]
Keyingi qadam sifatida biz manab yuzaga kelgan qisqichga (7, 8, 1, 5) “pivot” elementni boldik. Bu qismlarning ichida ham eng yuqori va eng pastki qiymatlar ko'rinadi va uchlar yozuvlari, ko'p elementli massivning saralanishini belgilash uchun qo'llanadi.
Shunday qilib, massiv elementlarini saralashda chapdan o'ngga siljish va nataijada eng yaqin elementlar orasida elementlar joylashgan holatda, “pivot” elementni aniqlash va uni ularning joylashtirilishiga tez-tez ega bo'lib chiqiladi. Shu usulda saralgan massiv ishlab chiqarilgan bu talablar uchun sifatli va yuzaga keltirilgan ma’lumotlarni topishda va ularni tezroq obrabotka qilishda juda muhim hisoblanadi.
